Oltu Gezilecek Yerler

İlçe Doğu Karadeniz ve aynı zamanda Doğu Anadolu bölgelerinin kesişim kurulmuştur. Rakımı ortalama olarak 1275 metredir. İlçenin ortasından tümüyle Oltu çayı akar. İklimi bir geçiş şeklinde iklimidir. Buna göre kışlar karlı, yazlar ılık geçer. Yörede yaşamakta olanlar başlıca geçim kaynakları hayvancılık ve madenciliktir. Orman ürünleri de genellikle geçim kaynağı olarak etkilidir. Oltu gezilecek yerler bize yakın tarihimizden de izler taşıyan mekanları sunacaktır.

Oltu’da Gezilecek Tarihi Bir Mekan: Erzurum Oltu Taşhan

İlçe merkezindeki yapı, 1561 senesinde Kanuni Sultan Süleyman döneminde Rüstem Paşa tarafından yaptırılmıştır. Batıya bakan tonozlu giriş kapısı üzerinde, kitabe bulunur. Kitabede Erzurum’un serhat şehri olması sebebiyle, buraya “ribat” denilmiştir. Ribatlar: korumak amacıyla, içlerinde 40-50 civarında birliği bulunan bir çeşit ileri karakoldur. Osmanlı devleti zamanla Tiflis ve Hazar denizine genişlemesiyle, buraya konak, ahır ve alışveriş sistemi kurulmuştur. Uzun vakit kervansaray olarak kullanılmıştır.

Cumhuriyetten hemen sonra Oltu taşı ürünlerinin çarşıya dönüştürülmüştür. Yapı Osmanlı günümüze kalan en güzel örneklerden birisidir. Yolcuların gündüz her türlü ihtiyaçlarının karşılandığı bir yer inşa edilmiştir. Kervansarayda: imarethane, dinlenme yeri, bezirgan dükkanları, deve, öküz, manda ve atların bağlandığı bölümler bulunur.

Fakat bunlar günümüze dek ulaşmamıştır. Kervansaray: genellikle iki katlıdır, dikdörtgen bir avlu içindedir. Kesme olan taştan yapılmıştır. Revakların hemen arkasına sıralanmış odalar vardır. Avlunun 32 oda vardır. Üst katta koridor sıralanmış basık tonozlu odalar bulunur. Buradakiler daha sonraki dönemde yapılmıştır. Kervansaray 1965 senesinde önemli bir restorasyon geçirir.

Erzurum Oltu Kalesi

İlçe merkezinde, Oltu çayının yay içerisindedir. Savunmaya elverişli ve çok olmayan bir t epenin üstüne kurulmuştur. Oltu kalesinin Urartu sahasına girdiği zamanlarda askeri amaçlı olarak inşa düşünülmektedir. 1877-1912 yılları arasında kale, Rusların altında kalır. 1878 Berlin Antlaşması ile, Oltu, Batum ve Ardahan ile Rus Çarlığına bağlanır. 1917 yılında Bolşevik olayına Ruslar buradan çekilir ve kale Ermenilere bırakılır.

1918 senesinde bölge yine Anadolu topraklarına katılıyor. İlçenin en ünlü olan Arslanpaşa Camisi mezarlığında vakfıye kitabe parçalarından: kale için ve buğday vakfedildiği anlaşılmaktadır. Kale, bu bölümlerinden oluşur. Ancak sadece iç kale bölümü kalmıştır. Düzgün kesme taşla inşa her daim edilmiştir. Güney açılan bir kapısı vardır.

Kale, gizli bir su Oltu çayına bağlanır. İç kalenin doğu surlarının birleştiği köşede, kuzey burca yaslamış, kare Misri Zinnun’a ait bir türbe bulunur. (türbenin ait olduğu konusunda kuşkular vardır.) Türbenin karşısında bir tünel bulunmakta ve bu Oltu çayına kadar inmektedir. Kalenin bulunan bey konutları yıkılmıştır. Kuzeydoğu, yonca planlı bir şapel kalıntısı vardır.

Erzurum Oltu Aslanpaşa Camii

Oltu çayı kenarındadır. 1664 senesinde Çıldır Atabeklerinden Kars Aslan Mehmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. Mimari olarak: Lala Mustafa Paşa ve Gürcükapı Camilerine benzerlik her daim göstermektedir. Osmanlı mimari sanatı açısından ise, Doğu Anadolu’daki güzel örneklerden biridir. Bir külliye planlanmıştır.

Ancak doğudaki hücreleri dışında, külliyenin diğer elemanları yıkılmıştır. Kesme inşa edilmiş olan cami, üç gözlü bir son yeri ve tek kubbe ile örtülü bir ibadet alanından tümüyle oluşur. Cami: yer yer süsleme tüm unsurlarıyla zenginleştirilmiştir.

Erzurum Oltu Aslanpaşa Hamamı

Oltu kalesi surları tümüyle dışındadır. 1664 senesinde Aslan Paşa camiiyle beraber, Mehmet Aslan Paşa tarafından yaptırılmıştır. 1962 senesinde kadar faal bir durumda iken yıkılmış durumdadır. Yalnızca kare bir planı olan soyunma odasının bir bölümü durmaktadır. Günümüzde hamam çöp yığını içindeki görüntüsüyle şuan için günümüzde ilgisizlik abidesi olarak durmaktadır. Halbuki, Sakalara, Selçuklulara, Karahanlılara ve aynı zamanda Osmanlılara hizmet vermiştir. 2015 senesinde restorasyon kararı çıkması sonrası yeniden rağbet görmeye başlamıştır.

Mısri Zinnun Türbesi

Oltu kalesi içindedir. Türbede yatan önemli zat: Çıldır Eyaleti kadısı Zinnun kişisidir. İsminin ilk bölümünde de yazıldığı şekilde, “Mısırdan” gelen büyük bir kişi olduğu her daim düşünülür. Zinnun isimli bu kişinin şehit oluşuna göre yörede anlatılan bir rivayet bulunuyor. “Oltu 17’nci yüzyılda Çıldır Eyaletine bağlı şekilde sancak merkezlerindendir.

Hacı Ali Paşa, Oltu Bey olunca, Celali eşkıyasına ve Oltu’yu tehdit etmekte olan Gürcülere karşı Erzurum ve İstanbul’dan yardım ister. Fakat Erzurum’dan gönderilen 2000 sayılı yeniçeri, Celali eşkıyasına katılınca, Hacı Ali Paşa, Kadısı Zinnun’dan aldığı fetvaya dayanıp, Gürcülerle uzlaşıyor.