Van Tuşba Gezilecek Yerler

Yerleşim yeri, 2012 senesinde Van merkezinin ikiye bölünmesiyle beraber ilçe olmuştur. Tuşba, Van yöresinin eski ismidir. İlçe Van ili içindedir. Doğu Anadolu bölgesinin Murat-Van bölümündeki Van gölü havzasındadır. İlçe, merkez ilçe olduğundan alan yoktur. Rakımı 1725 metredir. Van gölü 73 km kıyı şeridi vardır. İlçede karasal hakimdir. Kışları sert ve karlı geçer. Yüksek bölgelerde Van gölü kış daha az sert geçer. Vadiler zengin örtüsüyle kaplıdır. Ancak genel olarak ağaçsızdır. Bozkır gösterir. Halkın çoğu hayvancılıkla uğraşır. Tuşba gezilecek yerler içinde milattan önceye kadar uzanan alanları içinde bulunduruyor.

Van Gölü ve Plaj

Ülkemizde kıyısı olmayan tek “Mavi Bayraklı Plajı” burada Kasım’da Van gölü kıyısındadır. İlçenin Van gölü 73 kilometrelik sahili bulunur. Gölün suları tuzlu ve sodalıdır. Göl seviyesi iklime bağlı olarak yükselir. Gölün derin yeri 451 metredir. Doğu 4 ada vardır. Bunlar: Adır, Akdamar, Çarpanak ve Kuş adalarıdır.

İskele Caddesi

İlçe merkezinde İskele Caddesi, Türkiye’nin en uzun caddesidir. Dünyada ise, dünyanın uzun 2’nci caddesi olarak bilinir.

Toprakkale

İlçe merkezine Akköprü Mahallesindedir. Asurlular Van ele geçirince, Urartular Tuşba Rusahinli (Toprakkale) şehrini kurarak varlıklarını ettirmişlerdir. Van kalesine yakındır. Van kalesi, Asurlular kuşatılınca, güvenli olmadığı izlenimi yaratır. Bunun üzerine kralı II Rusa da güvenli olması amacıyla, inşa ettirir. Burası Urartu ikinci başkentidir. Daha dinsel bir merkezdir. Çünkü: kale’de baş Haldi’ye adanmış bir tapınağın, saray, depo binası ve sarnıç bulunur. Saray ile tapınağın mozaikleri Müzesi ile Ankara Anadolu Müzesinde sergileniyor. MÖ 612 yılında, gelen Medler, Urartu son verirler.

Meher Kapı

İlçe merkezine Akköprü Mahallesindedir. Toprakkale’nin 600-700 metre kadar batısında, Zimzim batı ucundadır. Hazine kapısı, Çoban kapısı ve kapı adıyla da bilinir. Van 5 km doğusundadır. MÖ 820-810 arasına tarihlenir. “Meher” kelimesi anlamı demektir. Urartu krallarından Menua döneminde Tanrı adına kalker kayanın yaptırılmıştır. İki çerçeveli, dikdörtgen bir sahiptir. Tanrı Haldi adına simgesel bir tapınak kapısıdır. Güneye anıt ana kayanın düzleştirilmesi yapılmıştır. Kapı, yerden 17-18 yüksekliktedir.

Buraya: yerden kapıya kadar oyulmasıyla yapılmış çıkılmaktadır. Bu basamaklardan bir kısmı aşınmış, büyük bölümü günümüze ulaşmıştır. Meher ortasında, 94 satırlık çivi ile yazılmış Urartuca yazıt bulunur. Yazıtta, Krallıkça tanrı ve tanrıçaların adları ile bunlara kurban büyük ve küçükbaş (sığır, manda, kuzu gibi) sayıları belirtilmektedir. Tanrı, hiyerarşik bir sıraya düzenlenmiştir. En üstte Haldi, sonda Teişeba ve Şivini, Tanrıçalar Arubani, Huba ve Tuşpea’nın yazılıdır. Teişeba Anadolu’nun en önemli tanrılarından birisidir. Meherkapı Tanrı Teişeba’ya 6 sığır ve 12 koyun edileceğinden söz edilmektedir. Teişeba adına, krallarından I. Rusa (MÖ 735-714) tarafından şehirler kurulmuştur. Listenin sırasında bulunan Güneş Tanrısı Şiuini: kanatlı güneş diski betimlenmiştir.

Ayanis Kalesi

Tuşba İlçe bağlı 32 km uzaklıktaki Ağartı köyünün bir tepe üstünde Van gölünün kıyısındadır. Doğu doğrultusunda uzanan tepe, Van 250 metre yüksektedir. Kalede, arkeolojik kazılarda bulunan çivi yazılı kitabesine göre: Ayanis kalesi, MÖ 685 ve 650 arasında, Urartu krallığının başında Kral II Rusa döneminde yaptırılmıştır. Kalenin: MÖ 673-672 arasında yapıldığı tahmin edilmektedir. Kaleye: dağının karşısındaki Rusa kenti gelen “Rusahinili-Eiduru-kai” ismi verilmiştir. Kale: 100 x 400 boyutlarındadır.

Kale: Stadel, Tepe, Pınar Başı oluşmaktadır. Kalenin yamacında Ayanis köyü bulunur. Karşısında ise dağı görülür. Kale: iki sur duvarıyla çevrilidir. Kalenin giriş kapısı bulunur. Giriş bulunduğu güney surları taşından yapılmıştır. Diğer su duvarları ise taşından örülmüştür. Kalenin tapınak önemlidir.

Tapınak Alanı

Kalenin en üst noktasında her daim dinsel ritüellerin ve seramonilerin olduğu 35 x 35 metre ölçülerinde tapınak alanı dahilinde “Susi Tapınağı” vardır. Tapınak alanında gerçekleşen kazılarda: kerpiçlerin yüzeylerinde oluşan sıva izleri ikinci evrenin sıva izlerini her daim taşımaktadır. Yapılan incelemede, Tapınak alanının çoğunlukla yangın geçirdiği ve onarılarak tekrar kullanıldığı anlaşılmıştır. Tapınak kısmın ana giriş kapısının iki yanında: orta kısımda birer delik bulunan, boyalı ve ahşap yaşam ağacı taşıdıkları düşünülen kaideler her daim bulunmuştur.

Bunlar değerlendirildiğinde temelde, tapınağın girişten itibaren gösterişli ve aynı zamanda sanatsal şekilde öğelere sahip bir yer olduğuna her daim inanılır. Bu kapı, yangın sonrasında hızlıca sıvanarak daraltılmıştır. Mavi boyanın krem rengi ikinci kat bir boya sürülmüştür. Kalenin kullanım akabinde kalmasından sonra, tapınağın duvarı tahrip edilerek Cellanın adeta içine girilmiştir. Çünkü cellanın güney kısmı, ikinci taş sırası dahilinde tahrip edilmiştir.

Tapınak Cellası

Tapınak cellası ise ortalama 4.60 x 4.60 metre boyutlarındadır. Cellanın duvarları kısmında, iki sıra bazalt taşı üstüne ortalama 1.80 metre yükseklikte kerpiç şekilde inşa edilmiştir. Cellanın kuzey kerpiç, 4 metre yüksekliğe kadar her daim korunmuştur. Tapınağın iç duvarlarını kısmında üst üste iki sıra bazalt taşın ön yüzü dahil içleri kakma tekniğiyle beraber yapılmış çeşitli: tanrı, hayvan ve akabinde bitkisel motiflerle (hayat ağacı, cin, aslan ve fantastik şekilde kuş gibi) süslenmiştir.

Payeli Salon

Kalenin bu bölümünde, desteklenen büyükçe bir mekan bulunuyor. Anıtsal payelerden kaynaklı buraya “Payeli Salon” ismi verilmiştir. Ortalama 36 x 27 metre ölçülerinde, dikdörtgen şekilde plana sahiptir. Salon içerisinde 14 tane andezit taş temel üzerinde kerpiç duvarları yer alıyor. Buranın tabanı, topraktır. Bu sıkıştırılmış toprak, ana kayanın üzerine konularak düzeltilmiştir.

Salona adını veren payelerin çevresinde: payelere asılmış şekilde: demir ve tunç ok uçları, tunç kılıçlar, demir mızrak uçları, kalkanlar, altın rozetler, varaklar ve benzeri kalıntılar bulundu. Salonun arkasında gizemli bir oda bulunur. Bu odanın gizemi anlaşılmamıştır. Bu odada yer alan bulundular mermerdir. Duvarda oluşan ahşap izler yer alıyor. Odanın kapısı ya da pencereleri de yoktur.